Prezentujemy sektory „wysokiej szansy”, czyli te, w których inwestorzy mają najlepsze warunku do rozwoju w Ostrowcu Świętokrzyskim. W poszczególnych branżach działa już wiele firm, dzięki czemu potencjalni inwestorzy nie mają problemów ze znalezieniem odpowiedniej kadry pracowniczej, poddostawców czy kooperantów.
Sektor charakteryzuje się wielowiekowymi tradycjami hutniczymi i odlewniczymi. Ostrowiec Świętokrzyski należał do wiodących ośrodków przemysłu ciężkiego w ramach Staropolskiego Okręgu Przemysłowego (będącego jednym z najstarszych i największych okręgów przemysłowych w Polsce) oraz Centralnego Okręgu Przemysłowego (jedno z największych przedsięwzięć ekonomicznych
w przedwojennej Polsce). Przede wszystkim branża obejmuje przedsiębiorstwa, których głównym rodzajem działalności jest produkcja metali, odlewnictwo oraz produkcja wyrobów gotowych z metali, produkcja maszyn i urządzeń. Naturalną konsekwencją rozwoju przemysłu metalurgicznego było wykształcenie się i rozwój przemysłu elektromaszynowego w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Początki rozwoju branży odzieżowej w Ostrowcu Świętokrzyskim sięgają drugiej połowy XX wieku. Stało się to dzięki uruchomieniu dwóch, dużych, państwowych, zakładów szwalniczych ,,Wólczanka”. Zatrudnienie w fabrykach znalazło ponad 2 000 szwaczek. Równolegle w mieście powstawały inne państwowe zakłady odzieżowe, takie jak: Modar, Modeks, Gambo, w których zatrudnienie znalazło kolejne 1000 osób. Przed transformacją ustrojową w branży szwalniczej w Ostrowcu Świętokrzyskim pracowało kilka tysięcy szwaczek. Nowe warunki ustrojowe i gospodarcze w Polsce przyczyniły się do ograniczenia roli i wielkości produkcji branży odzieżowej. W mieście pojawił się olbrzymi problem bezrobocia wśród szwaczek. W 1996 roku francuska Grupa Chantelle, wykorzystując olbrzymi potencjał kadrowy i zawodowy miasta, zainwestowała w Ostrowcu Świętokrzyskim, uruchamiając szwalnię ekskluzywnej bielizny. Przy produkcji, kierowanej głównie na eksport, zatrudnienie znalazło 500 szwaczek. W 2009 roku, po 13 latach działalności w Ostrowcu Świętokrzyskim, koncern zdecydował się na relokację szwalni i przeniesienie produkcji do Wietnamu. W grupie zawodowej szwaczek znów pojawił się problem bezrobocia. Władze miasta rozpoczęły aktywne poszukiwanie nowych inwestorów. Nowe firmy zatrudniły część załogi dawnego, francuskiego zakładu. Pozostali pracownicy rozpoczęli pracę w nowopowstających, małych, szwalniach. W ostrowieckich zakładach szwalniczych szyje się głównie koszule, różnego rodzaju odzież: wierzchnią, roboczą, sportową, bieliznę, stroje kąpielowe, worki przemysłowe, namioty, tapicerkę oraz pokrowce samochodowe.
Obecnie w Ostrowcu Świętokrzyskim działa 25 szwalni oraz duża fabryka Vistuli Group. W Ostrowcu Świętokrzyskim oraz w najbliższych okolicach dostępna jest kadra szwalnicza. Miasto należy do nielicznych ośrodków w Polsce, w których występują jeszcze zasoby kadry szwalniczej.
Charakteryzując profil zawodowy ostrowieckich szwaczek, można zdecydowanie powiedzieć, że są to osoby cenione przez pracodawców za swoją fachowość i pracowitość. Przedział wiekowy szwaczek kształtuje się w wieku od 30+ do 50+. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom lokalnych przedsiębiorców oraz inwestorów uruchomiliśmy proces kształcenia kadr dla przemysłu odzieżowego. Centrum Kształcenia Ustawicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim prowadzi kształcenie w ramach bezpłatnego 10. miesięcznego kursu zawodowego usług krawieckich dla branży szwalniczej.
Ostrowiec Świętokrzyski jest zlokalizowany w regionie świętokrzyskim, który jest ważnym w kraju okręgiem eksploatacji surowców skalnych, wykorzystywanych w szczególności w budownictwie. O takiej roli regionu decyduje występowanie złóż o dobrych parametrach geologiczno-górniczych i dobrej jakości kopaliny oraz korzystne, ze względów transportowych, położenie okręgu w centrum kraju. W promieniu 30 km od Ostrowca Świętokrzyskiego znajduje się większość złóż i kopalin rozmieszczonych na terenie województwa.
Szczególną wartość mają złoża świętokrzyskich wapieni. Wykorzystywane są one głównie przez przemysł wapienniczy i cementowy.
W regionie działają kopalnie o największym w kraju wydobyciu surowca wapienniczego: Ostrówka i Ołowianka (5,24 mln t) oraz Trzuskawica (3,36 mln t). Wydobycie w kopalni Bukowa wynosi 1,55 mln t. W wydobyciu surowców cementowych drugie miejsce w kraju zajmuje kopalnia Gliniany-Duranów (3,63 mln t), która zaopatruje cementownię Ożarów, a miejsce piąte – kopalnia Leśnica-Małogoszcz (1,83 mln t), dostarczająca surowca do cementowni Małogoszcz.
Wapienie, wapienie dolomityczne, dolomity i zlepieńce wapienne wykorzystywane są także także w drogownictwie i budownictwie. Produkuje się z nich głównie kruszywa łamane (do betonu i budowy dróg). W tej grupie kopalin są również złoża wapieni blocznych, określane zazwyczaj jako marmury świętokrzyskie, które są wykorzystywane do produkcji bloków, płyt i kamiennych elementów budowlanych (m.in. złoża Bolechowice, Zygmuntówka, Morawica) oraz złoża wapienia pińczowskiego (Pińczów).
Największe w kraju wydobycie skał węglanowych do produkcji kruszyw odnotowano w złożu wapieni i dolomitów dewońskich Budy (2,47 mln t). Kolejne miejsca zajęły świętokrzyskie kopalnie: Łagów II (2,13 mln t wapieni dewońskich), Morawica III (1,78 mln t wapieni jurajskich), Jaźwica (1,37 mln t wapieni dewońskich), Piskrzyn (1,36 mln t dolomitów dewońskich) i Celiny I (1,27 mln t wapieni jurajskich). Wydobycie powyżej 1 mln ton zanotowano również w złożu wapieni dewońskich Radkowice–Podwole Północ (8 miejsce w kraju – 1,18 mln t). Ze złoża Morawica III i złoża Wola Morawicka wydobywa się także bloki wapienia, który jest jedną z odmian świętokrzyskich marmurów.
Kamienie łamane i bloczne są w Polsce wytwarzane także z piaskowców i piaskowców kwarcytowych. Największe wydobycie w tej grupie mają w kraju 2 kopalnie z regionu świętokrzyskiego: kopalnia dewońskich piaskowców kwarcytowych Bukowa Góra – 1,01 mln t i kopalnia kambryjskich piaskowców kwarcytowych Wiśniówka – 0,90 mln t. Należy dodać, że w 2012 roku kopalina ze złoża Bukowa Góra została przekwalifikowana z „kwarcytu ogniotrwałego” na „piaskowiec kwarcytowy”, jednak z tego surowca, poprzez wzbogacanie, nadal produkowany jest kwarcyt ogniotrwały. Wydobycie z pozostałych złóż piaskowców w regionie świętokrzyskim jest zdecydowanie mniejsze i w większości przypadków nie przekracza 5 tys. ton w roku. Ogólnie – około 35% wydobywanych w kraju kamieni łamanych i blocznych pochodzi z regionu świętokrzyskiego.
Wielką rolę w polskiej gospodarce odegrały w drugiej połowie ubiegłego wieku złoża siarki rodzimej rozpoznane w rejonie staszowskim i tarnobrzeskim. W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku Polska była czołowym w świecie producentem i eksporterem siarki. Dziś siarka wykorzystywana w gospodarce światowej pochodzi głownie z odsiarczania gazu ziemnego i ropy naftowej. Złoża siarki rodzimej straciły na znaczeniu. W Polsce działa dziś tylko jedna kopalnia – Osiek k. Staszowa, gdzie eksploatację prowadzi się metodą otworową (metodą podziemnego wytopu w złożu). Jest to ostatnia na świecie duża kopalnia siarki rodzimej. Większość wydobytej z tego złoża siarki (w postaci surowej, rafinowanej i kwasu siarkowego) jest nadal przedmiotem eksportu. Na razie w Polsce bardzo niewielkie ilości siarki (łącznie 25,4 tys. t w 2016 r.) pozyskiwane są z odsiarczania gazu ziemnego z 4 złóż (BMB, Chychry i Zielin w województwie zachodniopomorskim oraz Górzyca w województwie lubuskim).
Na Ponidziu występują złoża mioceńskich gipsów. Wydobycie prowadzone jest obecnie w złożach Borków-Chwałowice i Leszcze. Trzeba tu jednak zauważyć, że coraz większe znaczenie uzyskują w gospodarce światowej gipsy syntetyczne, które powstają jako produkt uboczny przy odsiarczaniu spalin w elektrowniach.
Gliny do produkcji ceramicznych wyrobów kamionkowych eksploatowano tylko w złożu Baranów k. Suchedniowa (0,01 mln t), natomiast gliny przydatne do produkcji wyrobów ogniotrwałych wydobywane są okresowo jedynie ze złoża Kryzmanówka k. Przysuchy, jednak eksploatacji tu nie prowadzono. Wydobycie z pozostałych złóż tych kopalin w ostatnich latach zostało zaniechane.
Duże złoża piasków szklarskich i formierskich występują w rejonie między Tomaszowem Mazowieckim i Opocznem. W 2016 r. wydobycie piasków szklarskich było niższe niż w latach ubiegłych; prowadzono je ze złóż: Piaskownica–Zajączków E (0,47 mln t), Unewel–Zachód (0,76 mln t) i Biała Góra II–Wschód (0,08 mln t). Piaski formierskie wydobywano ze złóż Grudzeń–Las (0,82 mln ton), Unewel–Zachód (0,11 mln t) i Ludwików–p. B (0,02 mln t). Eksploatację złóż piasków szklarskich Unewel–Zachód oraz złóż piasków formierskich: Biała Góra I–Wschód, Biała Góra II–Wschód i Unewel–Zachód zakończono; złoża te w 2016 r. skreślono z Bilansu zasobów kopalin.
W regionie świętokrzyskim udokumentowane są także liczne złoża piasków i żwirów, wykorzystywanych do celów budowlanych i drogowych (ponad 200) oraz złoża surowców ilastych (gliny, iły) ceramiki budowlanej (ponad 70).
Przyszłość świętokrzyskich bogactw mineralnych
Przewidywanie odległej przyszłości nie jest łatwe. Z całą pewnością można jednak stwierdzić, że region świętokrzyski pozostanie ważnym w kraju okręgiem eksploatacji surowców skalnych dla przemysłu materiałów budowlanych. W tym zakresie będzie też na pewno kontynuowana eksploatacja surowców kamieniarskich, przede wszystkim piaskowców. Kamień naturalny należy bowiem do tej grupy kopalin, których wartość – wbrew prezentowanej tu ogólnej tezie – nie zmienia się na przestrzeni dziejów. Kamień naturalny przestał być wprawdzie materiałem konstrukcyjnym budownictwa, ale pozostaje nadal ważnym materiałem dekoracyjnym we współczesnej architekturze.
Kopaliną, która zaczyna robić karierę, są świętokrzyskie, dolnotriasowe iły i iłowce (złoża Pałęgi i Kozów). Rozwijający się współczesny przemysł ceramiki budowlanej poszukuje takich właśnie surowców.
Tajemnice świętokrzyskich bogactw mineralnych, czyli perspektywy złożowe regionu, nie zostały poznane do końca. Na odkrycie i rozpoznanie czekają nowe złoża. Jakie to będą kopaliny i jakie będą kryteria bilansowości ich złóż, określi przyszłe zapotrzebowanie gospodarcze i rozwój techniki. Być może znaczenie bogactw mineralnych odzyskają kiedyś – zapewne w zupełnie innym zastosowaniu – kopaliny i złoża, które tu zaliczyliśmy do historycznych. Względy ochrony środowiska zawężają dziś obszary możliwe do swobodnego zagospodarowania górniczego. Z tym problemem, a także z zagadnieniem kompensacji przyrodniczej (działań wyrównujących szkody wyrządzone w środowisku), będzie się musiała zmierzyć przyszła technika górnicza. Proces rozpoznawania bogactw mineralnych nie jest nigdy zakończony. Kolejne pokolenia geologów będą miały w regionie świętokrzyskim jeszcze wiele pracy.
Informacja w oparciu o: ,,Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2016 r."
Ostrowiec Świętokrzyski położony jest w północnej, przemysłowej, części województwa świętokrzyskiego. Rolnictwo dominuje w części południowej i wschodniej regionu. Oznacza to, że gospodarka Ostrowca Świętokrzyskiego, od wieków związana z przemysłem ciężkim, bezpośrednio sąsiaduje z potencjałem rolniczym i sadowniczym trzech otaczających miasto powiatów: lipskiego, opatowskiego i sandomierskiego. Tradycje przemysłu rolno-spożywczego Ostrowca Świętokrzyskiego sięgają 1839 roku. Wtedy powstała pierwsza w Polsce cukrownia ,,Częstocice”. Zakład funkcjonował do 2006 roku. Fabryka cukru zapewniała zatrudnienie i zbyt dla produktów rolnych dla wielu rolników z otaczających miasto powiatów.
Istotne znaczenie dla lokalizacji w Ostrowcu Świętokrzyskim inwestycji z branży przetwórstwa rolno-spożywczego ma bliskość tzw. ,,zagłębia produkcyjnego owoców i warzyw” oraz największego centrum dystrybucji produktów ogrodniczych w południowo-wschodniej części Polski. Warto odnotować fakt, że w ciągu ostatnich 8 lat powierzchnia upraw sadowniczych w województwie wzrosła o 15 procent. Ten kierunek jest również zauważalny w powiecie ostrowieckim.
Duże znaczenie dla rozwoju przemysłu spożywczego ma wysoka jakość wody pitnej w Ostrowcu Świętokrzyskim. Woda pitna na terenie miasta spełnia warunki naturalnej wody źródlanej. Woda jest bardzo dobrej jakości - pod względem fizykochemicznym i bakteriologicznym, nie tylko spełnia wymagania jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, ale niejednokrotnie znacznie wykracza poza te wymagania. Wodę z ujęcia Kąty Denkowskie można zakwalifikować jako niskozmineralizowaną wodę źródlaną.