Edukacja Ekologiczna

Żyjemy w dobie głębokiego kryzysu klimatycznego, przeżywamy jeden kryzys za drugim – pandemię, ekstremalne fale upałów oraz susze spowodowane zmianą klimatu, czy kryzys energetyczny. Nasza Planeta „choruje” – temperatura Ziemi wzrosła już o 1,1 °C w porównaniu do epoki przedprzemysłowej – to tak jakby temperatura naszego ciała wzrosła do 37,7 °C. Przyczyną tej choroby jest człowiek. Nie bez powodu epoka, w której żyjemy została nazwana przez naukowców Antropocenem – ludzkość tak głęboko „wgryzła się w skorupę Ziemi”, że wpłynęła na jej klimat.

Naukowe dowody na trwanie kryzysu klimatyczno-ekologicznego, spowodowanego działalnością ludzką, są przytłaczające. Obecne konsekwencje zmiany klimatu są odczuwalne nawet w naszej szerokości geograficznej, a te prognozowane w niedalekiej przyszłości będą bezprecedensowe w historii cywilizacji. Z kolei utrata bioróżnorodności przybiera już rozmiary i skalę szóstego wielkiego wymierania. Zjawiska te – podkreślmy: bez wątpienia antropogeniczne i sprzężone ze sobą – podważają elementarne bezpieczeństwo istnienia gatunków, ekosystemów, kultur. (Za pięć dwunasta koniec świata. Kryzys klimatyczno - ekologiczny głosem wielu nauk, pod redakcją K. Jasikowskiej, M. Pałasza, Kraków 2022, s. 9)

Czy istnieje szansa zawrócenia z tej ścieżki, czy jest to możliwe w tak złożonej rzeczywistości? Kate Raworth w „Ekonomii obwarzanka” stawia tezę, iż „czas narysować gospodarkę na nowo: osadzić ją w społeczeństwie i naturze i napędzić promieniami słońca”. Powinna być to gospodarka funkcjonująca pomiędzy minimum egzystencjalnym, należnym wszystkim ludziom zgodnie z listą siedemnastu Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ, a dziewięcioma granicami planetarnymi. W tej przestrzeni powinien funkcjonować człowiek. Bez wątpienia, do głównych destrukcyjnych działań ludzkości, wykraczających poza opisane powyżej granice, należy zaliczyć spalanie paliw kopalnych. Spalając ropę, węgiel i gaz, zaburzyliśmy działający od bardzo dawna obieg węgla. Do atmosfery dostaje się go znacznie więcej niż przyroda jest w stanie zneutralizować, a skutkiem tego jest kryzys klimatyczny.

Zatem największym wyzwaniem ludzkości jest szybkie przejście z emitujących CO2 paliw kopalnych, które obecnie dostarczają 85% rosnącego zapotrzebowania energetycznego świata, na czystą energię.

Nasuwa się pytanie – czy taka gmina jak nasza może podjąć działania w przedmiotowym zakresie? Dla dobra swoich mieszkańców wręcz powinna. Muszą być to działania skoordynowane, przemyślane i holistycznie traktujące temat. Od lat wdrażamy programy dotacyjne, mające na celu wsparcie mieszkańców w przechodzeniu na odnawialne źródła energii, inwestujemy w ekologiczny transport zbiorowy i instalacje OZE, termomodernizujemy budynki użyteczności publicznej oraz prowadzimy działania z zakresu edukacji ekologicznej. 

W grudniu 2023 roku Rada Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego uchwałą nr LXXXVIII/155/2023 przyjęła "Program Edukacji Ekologicznej dla miasta Ostrowca Świętokrzyskiego do roku 2030" (PEE). Program opracowany został w ramach projektu „Ostrowiec Świętokrzyski – miasta OdNowa”, współfinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2014-2021 oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021. 

Jest to jeden z pierwszych tego typu Programów opracowanych na szczeblu samorządu terytorialnego w Polsce. W trakcie prac nad dokumentem przeprowadzone zostały obszerne konsultacje społeczne oraz badania, które uwypukliły fakt, iż należy położyć większy nacisk na szeroko pojętą edukację mieszkańców dla zrównoważonego rozwoju.

Mamy nadzieję, że ten dokument przyczyni się do podjęcia i ożywienia dyskusji publicznej w przedmiotowym obszarze. Stawiamy przez sobą ambitny cel – EKO świadomi i zaangażowani w zrównoważony rozwój Gminy Ostrowiec Świętokrzyski mieszkańcy.

Przed nami daleka i wyboista droga oraz ogromny wysiłek wszystkich członków życia społecznego, tj. władz samorządowych, pedagogów, organizacji pozarządowych, mediów, mieszkańców. Chcemy budować społeczeństwo obywatelskie w obszarze klimatu, ochrony środowiska i ekologii – kreujmy świat, w którym wykorzystujemy odnawialne źródła energii, szanujemy przyrodę oraz nie marnujemy zasobów naturalnych Ziemi.