Formy prawne NGO w Polsce

W Polsce organizacje pozarządowe (NGO) mogą przyjmować różne formy prawne, w zależności od celu i zakresu działalności. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

 
1. Fundacja
Fundacje to organizacje powoływane w celu realizacji określonych, społecznie lub gospodarczo użytecznych zadań, takich jak ochrona zdrowia, edukacja, kultura czy pomoc społeczna.

Tworzona przez fundatora (osobę fizyczną lub prawną).
Wymaga rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).
Posiada osobowość prawną.
Nie ma członków; jej działalność prowadzi zarząd.
Może prowadzić działalność gospodarczą, z której dochód musi być przeznaczony na realizację celów statutowych.
 
2. Stowarzyszenie
Stowarzyszenia to dobrowolne zrzeszenia co najmniej 7 osób, które działają na rzecz określonych celów społecznych, takich jak sport, kultura, edukacja czy rozwój lokalny.

Rejestracja w KRS.
Posiada osobowość prawną.
Działa na zasadzie demokracji — członkowie mają prawo wpływać na funkcjonowanie organizacji.
Obowiązkowe organy to: walne zebranie członków, zarząd i organ kontroli (np. komisja rewizyjna).
Może prowadzić działalność gospodarczą zgodnie z postanowieniami statutu.
 
3. Stowarzyszenie zwykłe
Stowarzyszenie zwykłe to uproszczona forma stowarzyszenia, przeznaczona głównie dla małych inicjatyw lokalnych.

Zakładane przez minimum 3 osoby fizyczne.
Rejestracja u właściwego starosty (nie w KRS).
Nie posiada osobowości prawnej.
Może prowadzić działalność w ograniczonym zakresie (bez działalności gospodarczej).
Dochody mogą pochodzić ze składek członkowskich, darowizn i zbiórek publicznych.
 
4. Inne formy organizacji pozarządowych:

Spółdzielnie socjalne — łączą działalność gospodarczą z celami społecznymi, dając zatrudnienie osobom zagrożonym wykluczeniem.
Związki zawodowe — chronią prawa i interesy pracowników.
Organizacje kościelne — tworzone przez związki wyznaniowe, działają w oparciu o przepisy prawa wyznaniowego.
Kluby sportowe — mogą funkcjonować jako stowarzyszenia lub spółki, w zależności od zakresu i charakteru działalności