Bezpłatne programy profilaktyczne realizowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia

Bezpłatnie badania można wykonać w zakładach opieki zdrowotnej, które podpisały umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na udział w programie. Wystarczy zgłosić się osobiście lub umówić telefonicznie z wybraną placówką i ustalić dogodny termin wizyty.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że programy adresowane są do określonych grup wiekowych. Jednak osoby, które nie mieszczą się w podanych grupach wiekowych, również mają prawo do bezpłatnych badań w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Muszą jednak skierowanie na takie badania uzyskać od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub specjalisty.

Program profilaktyki raka szyjki macicy

Cytologię mogą wykonać kobiety w wieku od 25 do 64 roku życia*. Na profilaktyczną cytologię nie trzeba skierowania. Badanie jest bezpłatne, finansuje je Narodowy Fundusz Zdrowia. Panie powinny robić profilaktyczne badania cytologiczne:

• co trzy lata,
• co rok kobiety obciążane czynnikami ryzyka (tzn. zakażone wirusem HIV, przyjmujące leki immunosupresyjne, zakażone HPV — typem wysokiego ryzyka).

Program profilaktyki raka piersi

Mammografię mogą wykonać kobiety w wieku od 45 do 74 roku życia*. Na profilaktyczną mammografię nie trzeba skierowania. Badanie jest bezpłatne, finansuje je Narodowy Fundusz Zdrowia. Badania w ramach programu można wykonać:

– co dwa lata,
– co rok w przypadku:

• kobiet, które po 5 latach od leczenia chirurgicznego raka piersi pozostają w trakcie uzupełniającej hormonoterapii (HT);
• kobiet, które zakończyły leczenie raka piersi i 5-letni proces monitorowania po zakończonym leczeniu.

 Program nie dotyczy:

• osób zakwalifikowanych do świadczenia „Opieka nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka piersi lub raka jajnika” realizowanego w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej;
• osób zakwalifikowanych do świadczenia „kompleksowej opieki onkologicznej nad świadczeniobiorcą z nowotworem piersi”;
• osób posiadających rozpoznanie raka piersi, które są w trakcie leczenia, procesu monitorowania do 5 lat po zakończonym leczeniu.

*Określając wiek należy wziąć pod uwagę rok urodzenia.

Program badań przesiewowych raka jelita grubego

W ramach programu wykonane jest badania przesiewowe polegającego na realizacji pełnej kolonoskopii. Do udziału w programie nie jest wymagane skierowanie. W ramach kwalifikacji pacjenta do programu, realizator jest zobowiązany do wydania pacjentowi preparatu oczyszczającego jelito oraz instrukcji jego zastosowania.

1. Kryteria kwalifikacji do programu:
Osoby w wieku:

• 50–65 lat;
• 40–49 lat, które posiadają krewnego pierwszego stopnia, u którego rozpoznano nowotwór jelita grubego.

2. Wyłączenia z programu
Osoby, u których:

• występują objawy kliniczne sugerujące nowotwór jelita grubego;
• kolonoskopia została wykonana w okresie ostatnich 10 lat.

Badanie w znieczuleniu miejscowym (z zastosowaniem żelu znieczulającego) przysługuje każdemu pacjentowi, który nie ma do tego przeciwwskazań medycznych.

Dostęp do badania w znieczuleniu ogólnym (sedacji) przysługuje pacjentom:

• po przebytych rozległych operacjach w obrębie jamy brzusznej, zwłaszcza operacjach ginekologicznych, w tym cięciach cesarskich i operacjach będących wynikiem powikłań medycznych,
• po niepełnych lub bardzo bolesnych badaniach endoskopowych jelita grubego w przeszłości,
• świadczeniobiorcom, którzy zgłaszają u świadczeniodawcy duży lęk przed wykonaniem badania. 

Wykaz podmiotów realizujących program badań raka jelita grubego

 Program profilaktyki chorób układu krążenia (CHUK)

Program profilaktyki chorób układu krążenia (CHUK) skierowany jest do osób w wieku od 35 do 65 roku życia, u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia, cukrzyca, przewlekła choroba nerek lub rodzinna hipercholesterolemia, które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia (także u innych świadczeniodawców). 

Kolejne świadczenie przysługuje po upływie 5 lat. Świadczenia w ramach programu udzielane są bez skierowania, przez wszystkich lekarzy i pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej. Pacjent może skorzystać z tego programu wyłącznie u lekarza lub pielęgniarki, do których jest zadeklarowany.

Program profilaktyki gruźlicy

Program profilaktyki gruźlicy adresowany jest do dorosłych, u których dotychczas nie rozpoznano gruźlicy, w szczególności:

1. osób, które miały bezpośredni kontakt z osobami z rozpoznaną gruźlicą lub,

2. osób, u których stwierdza się przynajmniej jedną z następujących okoliczności usposabiających: bezrobotny, z niepełnosprawnością, obciążony długotrwałą chorobą, obciążony problemem alkoholowym i/lub narkomanią, bezdomny.

Program realizują pielęgniarki Podstawowej Opieki Zdrowotnej wobec osób zadeklarowanych na ich listę. Programem mogą być objęci także pacjenci, którzy sami zgłoszą się do gabinetu pielęgniarki POZ.

Program badań prenatalnych

Program badań prenatalnych adresowany jest do kobiet ciężarnych, spełniających 
co najmniej jedno z poniższych kryteriów:

1.    od ukończenia 35 lat (badanie przysługuje kobiecie w danym roku kalendarzowym, 
w którym kończy 35 lat),

2.    wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka,

3.    stwierdzenie wystąpienia strukturalnych aberracji chromosomowych u ciężarnej lub 
u ojca dziecka,

4.    stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenetycznie lub wieloczynnikową,

5.    stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania USG lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu.

Aby skorzystać z badań w ramach programu konieczne jest skierowanie zawierające informacje o wskazaniach do objęcia programem, wraz z opisem nieprawidłowości i dołączonymi wynikami badań potwierdzającymi zasadność skierowania do programu, wystawione przez lekarza prowadzącego ciążę. Pierwsza wizyta wskazana jest w 12 tygodniu ciąży.

Program profilaktyki chorób odtytoniowych (w tym POCHP)

Realizowany jest przez lekarzy POZ, którzy podpisali stosowną umowę z NFZ. Nie obowiązuje rejonizacja.

1. Kryteria kwalifikacji do etapu podstawowego.

• Poradnictwo antynikotynowe - osoby powyżej 18. roku życia palące tytoń lub używające nowatorskich wyrobów tytoniowych lub papierosów elektronicznych.
• Diagnostyka i profilaktyka POChP - osoby pomiędzy 40. a 65. rokiem życia (przy określaniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia), które nie miały wykonanych badań spirometrycznych w ramach programu w okresie ostatnich 36 miesięcy, 
  u których nie zdiagnozowano wcześniej, w sposób potwierdzony badaniem spirometrycznym, POChP (lub przewlekłego zapalenia oskrzeli lub rozedmy).

2. Kryteria kwalifikacji do etapu specjalistycznego.
Osoby powyżej 16. roku życia uzależnione od tytoniu, w tym nowatorskich wyrobów tytoniowych (ICD-10: F17), lub uzależnione od używania papierosów elektronicznych, skierowane z etapu podstawowego lub z oddziału szpitalnego oraz zgłaszające się bez skierowania.

Źródło: https://www.nfz-kielce.pl/aktualnosci-dla-pacjentow/zakresy-swiadczen/programy-profilaktyczne/